تعاریف
فریم - Frame :
یک فریم عبارتند از مدت زمانیکه اولین ضربه برای پخش کردن توپ ها زده می شود تا :
1- یک بازیکن در نوبت خود بازی را واگذار نماید.
2- یا فقط زمانیکه توپ سیاه روی میز است ضربه زننده به دلیل داشتن امتیاز بیشتر از (1+7 ) فریم را می برد .
3- یا فقط زمانیکه توپ سیاه روی میز است با افتادن توپ سیاه در پاکت یا ارتکاب هر خطا فریم پایان می یابد.
تذکر: بازیکن ضربه زننده اگر بخواهد می تواند برای بالا بردن برک خودش به بازی ادامه دهد ولی نتیجه تغییر نمی کند.
یک بازی :
یک بازی از تعدا فریم های مقرر شده تشکیل می گردد.
توپ ها :
1- توپ سفید که کیوبال (Cue ball ) نامیده می شود.
2- 15 توپ قرمز و 6 توپ رنگی که به عنوان توپ های هدف (Object ball) می باشد.
ضربه زننده :
ضربه زننده کسی است که در حال بازی است تا زمانیکه داور پایان نوبت او را اعلام نماید.
ضربه :
1- زمانیکه ضربه زننده با نوک چوب به توپ سفید (Cue ball ) میزند ضربه ایجاد می شود.
2- ضربه زمانی درست است که هیچ تخطی از قانون صورت نگیرد.
3- تا زمانیکه کلیه توپ ها ی روی میز به صورت ساکن و بیحرکت قرار نداشته باشند ضربه کامل نیست .
4- ضربه می تواند به طور مستقیم و یا غیر مستقیم به شکل ذیل انجام شود.
الف- اگر توپ سفید بدون تماس با باند به توپ هدف برخورد نماید ضربه مستقیم خواهد بود.
ب- اگر توپ سفید قبل از برخورد با توپ هدف با یک یا چند باند تماس پیدا کند ضربه غیر مستقیم انجام شده است.
انداختن توپ در پاکت ( POT) :
زمانیکه توپی قانونی و بدون ارتکاب خطا وارد پاکت شود عمل POT صورت گرفته است .
Break:
تعداد توپهایی که یک بازیکن در یک نوبت از بازی POT کرده و امتیاز کسب می کند Break می نامند.
توپ در دست ( Ball in hand )
1- توپ سفید یا (کیوبال) زمانی در دست است که :
الف – قبل از شروع فریم باشد.
ب – یا توپ سفید داخل پاکت بیفتد.
پ – یا توپ سفید خارج میز پرتاب شود.
ت – در زمانی که در آخر بازی به روی توپ مشکی امتیازات مساوی می شود در آن زمان می بایست توپ 7 سر جایش و کیوبال، در منطقه D بال این هند می شود.
2- توپ سفید در دست خواهد بود تا :
الف – به طور قانونی بازی انجام شود.
ب- یا خطایی توسط بازیکن ضربه زننده صورت گیرد.
توپ در جریان بازی – Ball in play
1- تا زمانیکه توپ سفید در دست نباشد در جریان بازی است.
2- توپ های قرمز از شروع فریم تا افتادن در پاکت و یا پرتاب شدن به بیرون میز در جریان بازی هستند.
3- توپ های رنگی پس از دوباره قرار گرفتن در روی میز و یا بعد از افتادن در پاکت خارج از نوبتشان به عنوان جایزه یا پرتاب شدن به بیرون میز در جریان بازی قرار می گیرند.
توپ انتخابی :
1- توپ هدفی که برای بازیکن ضربه زدن به داور اعلام می کند و متعهد می شود که اولین ضربه را به آن بزند توپ انتخابی Ball ON آن بازیکن می باشد.
2- در صورت درخواست داور ضربه زننده باید توپ هدف خود را اعلام نماید.
توپ آزاد Free ball :
توپ آزاد توپی است که یک بازیکن می تواند پس از اسنوکرد شدن با خطای بازیکن مقابل در صورت ندیدن دو طرف توپ هدف انتخاب نماید.
تاریخچه ورزش بیلیارد
تاریخچه بازی بیلیارد مفصل و بسیار غنی است. این بازی توسط پادشاهان، افراد عادی، روسا، بیماران روحی، بانوان، آقایان و قهرمانان بطور یکسان انجام می شده است.
تا قرن پانزدهم این بازی مدتی در اروپای شمالی و گویا در فرانسه روی چمن مانند بازی کروکت (نوعی بازی با گوی و حلقه) انجام می شده است. بعد از مدتی این بازی به مکانهای سربسته روی میز پوشیده از پارچه سبز که شبیه به چمن بوده تغییر مکان یافته و در اطراف لبه های این میز حاشیه ای ساده قرار گرفته بود. توپها به جای اینکه توسط چوبهای سفت و محکم که به آن چماق می گفتند ضربه زده شوند، هل داده می شدند. عبارت بیلیارد از زبان فرانسه از کلمه بیلارت به معنی یک نوع چوب سفت و محکم و هم از کلمه بایل به معنی یک نوع توپ گرفته شده است.
در ابتدا این بازی با دو توپ روی یک میز شش حفره ای با یک حلقه شبیه به حلقه بازی کروکت و یک چوب عمود که به عنوان سپر بود، انجام می شد.
تا قرن هجدهم به تدریج حلقه و سپر ناپدید شدند و تنها حفرها و توپها باقی ماندند. قبل از سال ۱۸۰۰ این بازی به عنوان بیلیارد اعیان زادگان شناخته می شد اما شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مردم با حرفه ها و مشاغل مختلف از آغاز این بازی را انجام می دادند. در سال ۱۶۰۰ مردم آشنایی کافی با این بازی پیدا کردند به طوری که شکسپیر در کتاب آنتونی و کلوپاترا به آن اشاره کرده بود. در اواخر ۱۶۰۰ چوب بیلیارد ساخته شد. وقتی توپ در کنار یک باند قرار می گرفت برای ضربه زدن به توپ از چماق به خاطر نوک بزرگش به سختی می شد استفاده کرد به همین دلیل بازیکنان چماق را وارونه و از دسته اش برای ضربه زدن به توپ استفاده کردند. به دسته (دم) به معنی (دنباله) می گفتند که واژه چوب بیلیارد از این کلمه استخراج شده است. در ابتدا میزها دارای دیواره های عمود و پهن در پشت باندها بودند که از افتادن توپها جلوگیر می کردند.
تجهیزات بیلیارد به خاطر انقلاب صنعتی بعد از سال ۱۸۰۰ در انگلستان به سرعت توسعه پیدا کرد. گچ برای اصطکاک بیشتر بین توپ و چوب بیلیارد حتی قبل از اینکه چوب بیلیارد نوک داشته باشد استفاده می شد. در سال ۱۸۲۳ چرم نوک چوب بیلیارد که با آن یک بازیکن می توانست توپ را به یک سو چرخش بدهد ساخته شد. میهمانان انگلیسی به مردم آمریکایی نشان دادند که چطور در بازی از حالت چرخشی استفاده می کنند و به این حالت چرخشی فقط در آمریکا و نه در جاهای دیگر اینگلیش می گفتند. در سال ۱۸۲۹ چوب بیلیارد دو تکه بود. پیرامون سال ۱۸۲۵ سطح میزها از تخته سنگ ساخته می شد. گودیر در سال ۱۸۳۹ توده کائوچو را کشف کرد و تا سال ۱۸۴۵ از آن برای ساخت گوشه های میز بیلیارد استفاده کرد. تا سال ۱۸۵۰ میز بیلیارد شکل صحیح و کاملی به خود گرفت.
قوانین حاکم بر بازی بیلیارد از حدود سال ۱۷۷۰ تا ۱۹۲۰ همان قوانین حاکم بر بازی بیلیارد در انگلستان بود، این بازی روی یک میز بزرگ به شکل مکعب مستطیل با سه توپ و شش حفره انجام می شد. در قرن ۱۸ اندازه استاندارد میزها ۲ به ۱ یعنی طول ۲ و عرض ۱ بود. قبل از این ابعاد استانداردی برای ساختن میز وجود نداشت. اصول بازی بیلیارد انگلیسی به واسطه بازی اسنوکر که یک بازی پیچیده، رنگارنگ و مرکب از جنبه های دفاعی و تهـاجمی بود، ادامه پیدا کرد با این تفاوت که در بازی اسنوکر از ۲۲ توپ و در بازی بیلیارد انگلیسی از ۳ توپ استفاده می شد. اشتیاقی که انگلیسی ها به بازی اسنوکر داشتند همانند اشتیاق آمریکایها به بازی بیسبال بود، به خاطر این اشتیاق، شما می توانید هر روز شاهد رقابتی در بازی اسنوکر در انگلیس باشید.
در سال ۱۷۰۰ تعدادی از قفسه سازان آمریکایی تصمیم گرفتند که میزهایی برای بازی بیلیارد، هر چند کوچک بسازند. با وجود این، بازی بیلیارد در سرتاسر کشورهای مستعمره گسترش پیدا کرد. مشهورترین آنها بسفورد، مکانی در نیویورک که به دلالان سهام اختصاص داده شده بود.
صنعت بیلیارد آمریکا و افزایش باورنکردنی وجه ملی این بازی حق قانونی و اخلاقی میشل فلان معروف به پدر بیلیارد آمریکا می باشد. میشل فلان در سال ۱۸۵۰ اولین کتاب را درباره بیلیارد امریکایی نوشت. او یک مبتکر بود و هدفش طراحی میز جدیدی برای بازی بیلیارد بود.
او با قرار دادن لوزیهایی روی بستر میز و ساختن گوشه هایی برای آن، میز جدیدی طراحی کرد و به هدفش رسید. او همچنین اولین نویسنده ای بود که مرتبا یک ستون روزنامه را با نوشتن مقاله هایی در مورد بازی بیلیارد آمریکایی پر می کرد.